Crwner
Mae crwneriaid yn cofnodi ac yn ymchwilio i farwolaethau sydyn, annisgwyl a threisgar. Yr Uwch Grwner Ei Fawrhydi dros Ogledd Cymru (Gorllewin) ar gyfer Gwynedd a Môn yw Ms Kate Robertson LL.B (Anrh) sy'n gyfreithiwr.
Nid yw pob marwolaeth yn cael eu hadrodd i'r Crwner; ym mwyafrif yr achosion, gall Feddyg Teulu neu feddyg ysbyty roddi Tystysgrif Feddygol o achos y farwolaeth fel y gellir ei chofrestru gan y cofrestrydd.
Dylid adrodd am farwolaeth wrth y Crwner pan fydd meddyg yn gwybod neu ag achos rhesymol dros amau bod honno’n farwolaeth:
-
o ganlyniad i wenwyn, defnyddio cyffur rheoledig, cynnyrch meddyginiaethol, neu gemegyn gwenwynig;
-
a ddigwyddodd o ganlyniad i drawma, trais neu anaf corfforol, p'un ai a achoswyd yn fwriadol ai peidio;
-
sy’n gysylltiedig ag unrhyw driniaeth neu weithdrefn feddygol neu debyg ei natur;
-
a ddigwyddodd o ganlyniad i hunan-niwed, (gan gynnwys methiant gan y sawl a fu farw i gadw ei fywyd ei hun) boed yn fwriadol neu fel arall;
-
a ddigwyddodd o ganlyniad i anaf neu glefyd a gafwyd yn ystod, neu y gellir ei briodoli i, gyrfa waith y sawl a fu farw;
-
a ddigwyddodd o ganlyniad i ddamwain, gwenwyn, neu afiechyd hysbysadwy;
-
a ddigwyddodd o ganlyniad i esgeulustod neu fethiant o ran gofal gan berson arall;
-
a oedd fel arall yn annaturiol.
Dylai'r Crwner hefyd gael gwybod os:
-
digwyddodd y farwolaeth yn y ddalfa neu fel arall yng ngharchar y wladwriaeth - o ba bynnag achos;
-
na fu ymarferydd meddygol i weld yr ymadawedig ar unrhyw adeg yn y 14 diwrnod cyn y farwolaeth a bod dim ymarferydd meddygol ar gael o fewn cyfnod rhesymol i baratoi Tystysgrif Feddygol o Achos Marwolaeth;
-
na ŵyr neb pwy yw’r ymadawedig;
-
nad yw’n hysbys beth oedd achos y farwolaeth.
Pan fydd marwolaeth wedi ei hadrodd i’r Crwner bydd yn rhaid i’r cofrestrydd aros i’r Crwner orffen ei ymholiadau cyn y gellir cofrestru’r farwolaeth. Gall yr ymholiadau hyn gymryd amser, felly cymeradwyir cysylltu â swyddfa’r Crwner cyn gwneud unrhyw drefniadau ar gyfer angladd.
Bydd y crwner yn ceisio sefydlu achos meddygol y farwolaeth. Os bydd amheuaeth ynglŷn â’r achos yn dilyn post mortem, fe gynhelir cwest. Os bydd yr archwiliad yn dangos bod y farwolaeth yn un naturiol, mae’n bosib na fydd angen cwest ac fe wnaiff y crwner anfon ffurflen at y cofrestrydd marwolaethau fel y gall perthnasau gofrestru’r farwolaeth a fel y gall y cofrestrydd roi tystysgrif claddedigaeth.
Cwestau
Cynhelir cwest i gofnodi:
Pan ddeuir i gasgliad, bydd y Crwner yn cofnodi’r manylion sydd eu hangen er mwyn cofrestru’r farwolaeth.
Nid yw cwest yn penderfynu ynglŷn ag atebolrwydd sifil neu atebolrwydd troseddol ar ran rhywun a enwir.
Cwestau ar y gweill
Cwest Ysgrifenedig - wythnos yn dechrau 26/08/2025
Rosemary Roden - 84 oed, marw Ysbyty Gwynedd ar 04/02/2025
Kenneth Williams - 85 oed, marw Bangor ar 07/04/2025
Derek James Coniam - 78 oed, marw Bae Trearddur ar 24/04/2025
27/08/2025 – Siambr Dafydd Orwig, Stryd y Jêl, Caernarfon LL55 1SH:-
Agoriad Ffurfiol - 09:00
Helen Margaret McKean – 50 oed, marw Pwllheli ar 13/06/2025
Thomas Alan Smith – 36 oed, marw Crib Goch, Wyddfa ar 16/08/2025
Cwest Llawn
09:30 – Emyr Wyn Jones – 52 oed, marw Pwllheli ar 09/11/2024
13:00 – Hilary Anne Chaplin - 94 oed, marw Brynsiencyn ar 06/10/2024
Cwest Ysgrifenedig – wythnos yn dechrau 29/08/2025:-
Gwerfyl Thomas – 67 oed, marw Pwllheli ar 08/06/2025
Linda Moore – 66 oed, marw Ysbyty Gwynedd ar 21/05/2025
Cwest ysgrifenedig – wythnos yn dechrau 01/09/2025:-
Brian Derrick Flint – 85 oed, marw Ysbyty Penrhos Stanley ar 27/06/2025
02/09/2025 - Siambr Dafydd Orwig, Caernarfon, LL55 1SH:-
Agoriad Ffurfiol - 09:00
David Alan Evans – 51 oed, marw Caernarfon ar 16/08/2025
David Graham Jones – 78 oed, marw Ysbyty Gwynedd ar 22/08/2025
Kenneth Short – 90 oed, marw Ysbyty Gwynedd ar 13/08/2025
Geoffrey Robert Corser - 46 oed, marw Chwarel Dinorwic ar 23/08/2025
Francis Michael Hayes - 80 oed, marw Hospis Dewi Sant, Caergybi ar 27/08/2025
Cwest Llawn
09:30 – Nora Eurwen Roberts – 84 oed, marw Ysbyty Gwynedd ar 04/11/2024
13:30 – Penelope Joyce Rhodes – 75 oed, marw Ysbyty Gwynedd ar 28/11/2024
15:30 – Cwest Trysor - Modrwy Fys Arian ôl-Canoloesol
15:40 – Cwest Trysor – Modrwy Gwarthol Aur Canoloesol
Cwest ysgrifenedig – wythnos yn dechrau 4/9/25:-
Brenda Mummery – 78 oed, marw Ysbyty Penrhos Stanley, ar 6/6/25
Cofrestru Marwolaethau
Os penderfyna’r Crwner bod angen cynnal cwest, ni chaiff y farwolaeth ei chofrestru nes bod y cwest wedi ei gwblhau, fodd bynnag rhoddir Tystysgrif Marwolaeth Dros Dro gan y Crwner hyd nes y gellir cofrestru’n llawn.
Wedi’r cwest, bydd y Crwner yn cofrestru'r farwolaeth gyda chofrestrydd yr ardal lle digwyddodd y farwolaeth. Dyma lle mae swyddfeydd cofrestru Gogledd Cymru (Gorllewin):
Swyddfa'r Crwner
Gallwch gysylltu â Swyddfa'r Crwner yn defnyddio'r manylion isod:
Cyfeiriad: Swyddfa Crwner Ei Mawrhydi, Stryd y Jêl, Caernarfon, Gwynedd, LL55 1SH
E-bost: crwner@gwynedd.llyw.cymru
Rhif ffôn: 01286 672 804