Cwestiynau a ofynnir yn aml: Adolygiad Ymarfer Plant

Dyma atebion i gwestiynau a ofynnir yn aml am yr Adolygiad Ymarfer Plant: 

Mae Cyngor Gwynedd eisiau gwneud yn siŵr bod pob plentyn yn teimlo’n ddiogel yn yr ysgol. Dyma rai o’r pethau rydym yn ei wneud: 

  • Mae gan bob ysgol aelod o staff (Person Diogelu Dynodedig) ac aelod o gorff lywodraethu (Llywodraethwr Diogelu Dynodedig) sy’n gyfrifol am gadw plant yn ddiogel.

  • Mae poster yn cael ei ddangos ym mhob ysgol gyda manylion cyswllt y Person Diogelu Dynodedig. 

  • Mae’r Cyngor yn cynnig hyfforddiant i staff ysgolion fel eu bod yn gwybod beth i wneud os oes pryder am blentyn. 

  • Mae’r Cyngor yn gwneud ymweliadau blynyddol gyda’r ysgolion i sicrhau bod pawb yn cadw at y rheolau diogelu. 

  • Mae tîm arbennig o’r enw Tîm Diogelu a Llesiant Ysgolion yn cefnogi ysgolion pan fydd materion diogelu’n codi, i’w helpu i fynd i’r afael â nhw’n iawn.

Mae'r Cyngor yn cymryd diogelwch plant o ddifri, ac yn gwneud popeth o fewn ei allu i sicrhau bod ysgolion yn llefydd diogel a hapus. 

Erbyn hyn, mae Cyngor Gwynedd wedi cymryd nifer o gamau cadarnhaol i wneud ysgolion yn fwy diogel a gwella’r ffordd maen nhw’n diogelu plant: 

  • Yn Mawrth 2024, mabwysiadwyd polisi diogelu corfforaethol newydd sy’n cryfhau’r trefniadau presennol i gadw plant yn ddiogel. Gallwch ddarllen copi o’r Polisi yma: Polisi Diogelu Corfforaethol 

  • Yn 2025, sefydlwyd Tîm Diogelu a Llesiant Ysgolion Gwynedd sy’n rhoi hyfforddiant i athrawon a staff, yn gwneud ymweliadau blynyddol i ysgolion, ac yn helpu i ymateb yn gyflym ac yn effeithiol i unrhyw bryderon neu honiadau. Mae fwy o wybodaeth am waith y tîm i’w gael yma: Cadw disgyblion yn ddiogel 

  • Mae’r pecyn hyfforddiant ar gyfer athrawon wedi cael ei ddiweddaru i gynnwys rhan newydd am “grooming,” i wella gwybodaeth a gwyliadwriaeth staff. 

  • Mae grŵp o Bersonau Dynodedig Diogelu ar draws Gogledd Cymru wedi’i sefydlu i sicrhau bod hyfforddiant safonol, sy’n cydymffurfio â gofynion cenedlaethol. 

  • Mae Pwyllgor Craffu’r Cyngor yn cynnal ymchwiliad ar drefniadau diogelu ysgolion Gwynedd, gyda’r nod o gwblhau’r gwaith erbyn diwedd 2025 a gwneud argymhellion i wella mwy. 

Mae ysgolion Gwynedd yn gweithio’n galed i sicrhau bod rhieni a gofalwyr yn gwybod sut maen nhw’n cadw plant yn ddiogel. Dyma rai pethau y gall rhieni eu gwneud i gael gwybodaeth: 

  • Mae gan pob ysgol bolisi Diogelu' mae modd cael copi drwy wefan yr ysgol neu drwy gysylltu â'r ysgol yn uniongyrchol. 

  • Os oes gennych bryderon brys neu os nad ydych yn sicr sut i drafod pwnc, gallwch gysylltu â Gwasanaethau Plant Cyngor Gwynedd i gael cymorth.
    - Ffon: **01758 704455**
    - E-bost: cyfeiriadauplant@gwynedd.llyw.cymru 

  • Gallwch siarad â Person Diogelu Dynodedig neu’r Pennaeth yn yr ysgol i drafod unrhyw bryderon neu i gael mwy o wybodaeth am sut maen nhw’n diogelu plant. Mae posteri o amgylch ysgolion yn rhoi manylion cyswllt y Person Diogelu Dynodedig. 

Mae Adolygiad Ymarfer Plant yn broses statudol sy’n cael ei chynnal pan fydd pryderon difrifol yn codi am ddiogelu neu lesiant plentyn. Mae Adolygiad yn edrych ar beth ddigwyddodd a beth ddylai fod wedi digwydd er mwyn dysgu gwersi i wneud pethau’n fwy diogel yn y dyfodol. 

Yn yr achos yma, cyn-brifathro Ysgol Friars oedd dan sylw. Ar ôl i'r achos troseddol ddod i ben, penderfynwyd cynnal Adolygiad Ymarfer Plant Estynedig ym mis Gorffennaf 2024. Disgwylir i’r adroddiad orffen ym mis Medi 2025, a bydd Cyngor Gwynedd yn gweithredu ar bob un o’r argymhellion fydd yn dod allan ohono. 

Cafodd yr Adolygiad Ymarfer Plant ei gomisiynu gan Fwrdd Diogelu Rhanbarthol Gogledd Cymru, ac fe’i cynhaliwyd gan dîm annibynnol – hynny yw, pobl nad oes ganddynt unrhyw gysylltiad â’r Cyngor na’r ysgolion dan sylw. 

Roedd y gwaith yn cael ei arwain gan Jan Pickles OBE, sy’n gadeirydd profiadol ac annibynnol, gyda chefnogaeth dau adolygwr arall sydd â gwybodaeth a phrofiad helaeth ym maes addysg a diogelu plant. 

Cwestiwn teg a phwysig yw hwn. Dyna pam y cafodd Adolygiad Ymarfer Plant ei gomisiynu – i edrych yn fanwl ar yr hyn a ddigwyddodd, pam y digwyddodd, a beth y gellid fod wedi’i wneud yn wahanol. 

Mae’r adolygiad wedi edrych ar yr holl dystiolaeth, gohebiaeth, cofnodion, a gwybodaeth berthnasol, ac wedi cyfweld unigolion allweddol. Nod hyn i gyd oedd deall beth aeth o’i le, dysgu gwersi, a sicrhau na fydd sefyllfa debyg yn digwydd eto. 

Bydd. Mi fydd Cyngor Gwynedd yn croesawu’r argymhellion o adolygiad ymarfer plant fel cyfle i wella gwaith diogelu, i ddysgu o gamgymeriadau a sicrhau na ddigwydd y fath droseddau eto. 

Ar ôl i’r adroddiad gael ei gyhoeddi, bydd y Cyngor yn gweithio’n agos gyda Bwrdd Cynllun Ymateb er mwyn adolygu a gwella ei ffrydiau gwaith i sicrhau bod y camau cywir yn cael eu cymryd. 

Mae Cyngor Gwynedd yn gweithio’n agos gyda’r heddlu, gwasanaethau cymdeithasol, iechyd, ac asiantaethau eraill pan fydd pryderon difrifol am ddiogelwch plentyn. 

Pan fo angen, mae'r sefydliadau hyn yn cwrdd gyda’i gilydd mewn cyfarfodydd arbennig i rannu gwybodaeth a gwneud cynllun clir i gadw’r plentyn yn ddiogel. Mae’r cyfarfodydd hyn yn helpu pawb i weithio gyda’i gilydd, i wneud penderfyniadau priodol, ac i sicrhau bod camau cywir yn cael eu cymryd. Mae’r cydweithio hwn yn rhan bwysig o’r system ddiogelu, gan sicrhau bod pawb sy’n gallu helpu plentyn yn gwybod beth sy’n digwydd a beth sydd angen ei wneud. 

Mae’r Cyngor hefyd yn aelod o'r Bwrdd Diogelu Rhanbarthol Gogledd Cymru. Mae’r Bwrdd yn dod â’r prif sefydliadau at ei gilydd i sicrhau bod polisïau, hyfforddiant a threfniadau diogelu yn gweithio’n effeithiol ar draws y rhanbarth cyfan.

Os oes gennych unrhyw bryder am blentyn, mae’n well dweud rhywbeth na pheidio. Gall un sylw neu alwad wneud gwahaniaeth mawr. Does dim rhaid i chi fod yn siŵr – os ydych chi’n poeni, mae hynny’n ddigon. 

Cysylltwch â Gwasanaethau Plant Cyngor Gwynedd 

Os yw’n argyfwng ac mae plentyn mewn perygl dybryd  – **ffoniwch yr heddlu ar 999.** 

Ceisiwch rannu cymaint o wybodaeth ag sy’n bosib: Mae diogelu plant yn gyfrifoldeb pawb. Nid oes ots pwy ydych chi – rhiant, athro, cymydog neu ddisgybl. 

Peidiwch â meddwl "beth os ydw i’n anghywir?" – meddyliwch "beth os ydw i’n iawn?" 

Mae Cyngor Gwynedd yn darparu hyfforddiant i bob aelod o staff i godi ymwybyddiaeth am sut i adrodd unrhyw bryderon diogelu. Mae hyn yn sicrhau bod pawb yn gwybod beth i’w wneud os yw rhywun yn poeni am blentyn neu oedolyn. 

Mae Panel Strategol Diogelu Cyngor Gwynedd yn monitro’r gwaith hwn drwy adolygu polisïau a gweithdrefnau’r Cyngor, ac yn sicrhau bod y systemau’n gweithio’n effeithiol. Yn ogystal, mae’r panel yn cynnal gwaith parhaus o godi ymwybyddiaeth a gwella’r trefniadau corfforaethol er mwyn i’r staff gael y wybodaeth a’r gefnogaeth ddiweddaraf er mwyn gweithredu’n gywir. 

Drwy’r gwaith parhaus hwn, yr amcan yw sicrhau bod diogelu plant ac oedolion yn flaenoriaeth i bawb sy’n gweithio yn y Cyngor. 

  • Darparu holl wybodaeth, tystiolaeth, gohebiaeth a chofnodion i’r Adolygiad Ymarfer Plant am y cyfnod dan sylw. 

  • Comisiynwyd bargyfreithiwr annibynnol i ymchwilio i’r digwyddiadau penodol yn 2019 â nod o gasglu holl ffeithiau ac argymhellion.  

  • Comisiynwyd ymchwiliad i ymateb Panel Cwynion, i asesu a oedd ymateb yr ysgol, Llywodraethwyr ac awdurdod y cyngor yn ddigonol.  

  • Gofynnwyd i Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth ymchwilio i weithdrefnau Rhyddid Gwybodaeth Gwynedd.  

  • Mae Pwyllgor Craffu’r Cyngor yn cynnal ymchwiliad i drefniadau diogelu mewn ysgolion Gwynedd, gyda’r nod o’i gwblhau erbyn diwedd 2025. 

Er mwyn  cyd-gordio a chydlynu’r dysg o’r holl ymchwiliadau fe fabwysiadwyd Cynllun Ymateb i Droseddau, a sefydlwyd Bwrdd Rhaglen annibynnol i lywio’r cynllun gwaith, cynghori, graffu a herio swyddogion yr awdurdod bob cam o’r ffordd.  

Weithiau, mae’n rhaid cynnal ymchwiliadau pwysig yn breifat oherwydd eu bod yn cynnwys gwybodaeth sensitif – fel enwau plant, staff, neu fanylion personol. 

Mae Cyngor Gwynedd eisiau sicrhau bod y broses yn drylwyr, deg ac yn gyfreithiol gywir. Nid yw’r Cyngor yn gallu rhannu popeth ar unwaith gan ei bod yn rhaid diogelu preifatrwydd pobl a sicrhau nad yw unrhyw wybodaeth yn niweidio'r dioddefwyr nac yn torri’r gyfraith. Pan fo’n ddiogel i wneud hynny, bydd mwy o wybodaeth yn cael ei rhannu. 

Ydy. Mae’r ysgol wedi newid cryn dipyn dros y cyfnod diwethaf ac mae ar daith gadarnhaol o welliant. Mae ganddi nawr: 

  • Bennaeth newydd, Margaret Davies (ers Pasg 2025) 

  • Cadeirydd Llywodraethwyr newydd, y Cynghorydd Dafydd Meurig 

  • Tîm rheoli a llywodraethwyr newydd, gyda chefnogaeth gan yr Adran Addysg 

Mae pawb yn gweithio gyda’i gilydd i gadw’r ysgol yn sefydlog ac yn gefnogol i’r disgyblion. Mae cefnogaeth emosiynol a bugeiliol yn parhau i fod ar gael i’r plant a’r staff. 

Os yw plentyn neu deulu wedi cael profiad drwg neu wedi cael eu brifo gan gamdriniaeth, mae help ar gael. 

Dyma rai llefydd sy’n gallu helpu: 

  • Yn yr ysgol: Gallwch siarad ag athro rydych chi’n ymddiried ynddo, neu nyrs yr ysgol. Byddan nhw’n gwrando ac yn gwneud eu gorau i'ch helpu. 

  • Gwasanaethau Cymdeithasol Cyngor Gwynedd: Mae pobl arbennig sy’n gweithio i’r cyngor sy’n helpu plant a theuluoedd: 
    Ffôn: 01758 704455 
    E-bost: cyfeiriadauplant@gwynedd.llyw.cymru 

  • Yr Heddlu – mae’n bwysig bod unrhyw un sy’n ymwybodol o unrhyw droseddau yn cysylltu gyda’r Heddlu. Does dim terfyn amser a does dim ots os na allwch gofio'r holl fanylion. Gallwch gysylltu â Heddlu Gogledd Cymru.

Mae cefnogaeth hefyd ar gael gan asiantaethau allanol: