Bod yn Gynghorydd

• Ydych chi eisiau cynrychioli eich cymuned leol a helpu pobl leol?
• Ydych chi eisiau defnyddio eich sgiliau i helpu eich cymuned leol?
• Ydyh chi'n pryderu am ddyfodol gwasanaethau lleol ac yn teimlo y gallwch fod yn lais ar ran eich cymuned?
• Os hynny, efallai y dylech ystyried sefyll ar gyfer etholiad fel Cynghorydd lleol.

Mae Cyngor Gwynedd angen cynghorwyr lleol sydd ag amrywiaeth eang o dalentau a diddordebau fydd yn adlewyrchu poblogaeth y sir. Mae rhaglen waith Llywodraeth Cymru yn cefnogi holl awdurdodau Cymru i geisio gwella’r amrywiaeth o bobl sydd yn sefyll i fod yn Gynghorydd lleol.

Y rôl sylfaenol yw cynrychioli diddordebau eich pobl leol. Mae hyn yn golygu arwain yn y gymuned a helpu cynnal sgyrsiau rhwng trigolion a’r Cyngor.

Mae Cynghorwyr lleol yn chwarae rhan bwysig wrth ddatblygu polisïau – adnabod anghenion y gymuned, gosod amcanion i gyfarfod yr anghenion hynny, dewis rhwng y gwahanol alwadau sydd ar wasanaethau a dyrannu adnoddau. 

Bydd  eich rôl yn amrywiol a diddorol iawn. Gall bod yn Gynghorydd gymryd llawer o amser a bydd hyn yn ddibynnol ar eich cyfrifoldebau o fewn y Cyngor ac i ryw raddau bydd yn ddewis personol i chi o ran yr amser sydd gennych ar gael i ymrwymo i’r gwaith. Byddwch yn derbyn nifer o negeseuon electronig, llythyrau a galwadau ffôn gan drigolion, busnesau a swyddogion Cyngor Gwynedd. Bydd angen i chi ddarllen adroddiadau a phapurau pwyllgorau i baratoi ar gyfer cyfarfodydd. 

Fel Cynghorydd byddwch yn rhan o dîm sy'n gyfrifol o roi pobl Gwynedd yn ganolog i bopeth mae'r Cyngor yn ei wneud.

Mae Cyngor Gwynedd wedi llunio disgrifiadau o rolau a chyfrifoldebau ar gyfer y gwahanol swyddogaethau ar gyfer Cynghorwyr. (linc maes o law)

Gwybodaeth bellach

•   Strwythur Gwleidyddol y Cyngor
•   Swyddog Monitro
•   Sut mae'r Cyngor yn gweithio
•   Gweld Calendr Pwyllgorau’r Cyngor
•   Lwfansau i Gynghorwyr
•   Fideo: Canllaw Cynghorwyr i rôl yr Ombwdsmon dros Wasanaethau Cyhoeddus

Fel arfer cynhelir etholiadau ar gyfer holl ranbarthau etholiadol Cyngor Gwynedd bob pedair blynedd. Cynhelir yr etholiadau nesaf ym mis Mai 2017.

Rydych yn ymgeisydd cymwys cyfreithiol os:

• ydych yn o leiaf 18 oed ac ar y gofrestr etholiadol ar gyfer ardal Cyngor Gwynedd a bod eich cartref (yn y 12 mis diwethaf) yn y Sir NEU
• eich bod yn gweithio yn y Sir (ac wedi gweithio yma ers 12 mis); NEU
• rydych yn berchen ar eiddo yn y Sir (ers 12 mis).

Ni fyddech yn gymwys fel ymgeisydd os:

• ydych yn fethdalwr, a bod Gorchymyn Cyfyngiadau Methdaliad (neu orchymyn dros dro) yn eich erbyn; NEU
• eich bod wedi eich cael yn euog o gyflawni trosedd yn y pum mlynedd diwethaf      a'ch bod wedi eich dedfrydu i dri mis neu fwy yn y carchar; NEU
• eich bod yn gweithio i Gyngor Gwynedd (gan gynnwys athrawon mewn ysgolion a ariennir gan Gyngor Gwynedd) neu mewn swydd sydd â chyfyngiadau      gwleidyddol.

Yr wyf wedi penderfynu sefyll etholiad.  Beth sydd angen i mi wneud nawr?

Unwaith yr ydych wedi penderfynu sefyll etholiad, byddwch yn penderfynu sefyll naill ai fel cynghorydd annibynnol neu aelod o grŵp gwleidyddol.  Mae pleidiau gwleidyddol yn eich ardal leol yn barod yn chwilio am bobl sydd â diddordeb yn eu cynrychioli a byddant yn falch o glywed gennych. Byddant yn gallu eich cefnogi yn eich ymgyrch etholiad ac yn eich gwaith fel Cynghorydd.

Cysylltiadau ar gyfer cynorthwywyr gwleidyddol y prif bleidiau gwleidyddol presennol yng Nghyngor Gwynedd:-

Plaid Cymru - Llywela Owain, Swyddog Grŵp Gwleidyddol Plaid Cymru llywelaowain@gwynedd.llyw.cymru  Rhif ffôn: 01286 679161

Annibynnol - Delyth Ross, Swyddog Grŵp Gwleidyddol Annibynnol      delythwynross@gwynedd.llyw.cymru Rhif ffôn: 01286 679017

Bydd angen i chi neu eich asiant gwblhau ffurflen enwebu sydd ar gael ar wefan y gwasanaeth etholiadol. Mae angen cwblhau’r ffurflen a’i chyflwyno yn fuan ar ôl dyddiad cyhoeddi Rhybudd Etholiad fel arfer o fewn 11 diwrnod.  Bydd rhaid i’r ffurflen enwebu gynnwys eich enw llawn, eich cyfeiriad cartref ac wedi ei arwyddo (gefnogi) gan 10 o etholwyr cofrestredig o’r ward yr ydych chi yn sefyll fel ymgeisydd.  Bydd y ddau gyntaf sydd yn arwyddo fel cynigydd ac eilydd, a bydd yr wyth etholwr cofrestredig arall yn dystion.

Gellir gweld canllawiau, cyhoeddiadau cynorthwyo a datblygu cynghorwyr ar safle we Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru.

Gellir cael cyfarwyddyd hefyd ar wefan Y Comisiwn Etholiadol.

Bydd y cyfnod enwebu yn dechrau diwedd mis Mawrth 2017.

Bydd y ffurflenni sydd eu hangen a chanllawiau pellach ar gael gan y Cyngor ychydig o wythnosau cyn dechrau'r cyfnod enwebu gan: 

Y Gwasanaeth Etholiadol
Cyngor Gwynedd
Swyddfeydd y Sir
Caernarfon
LL55 4PX

E-bost: etholiad@gwynedd.llyw.cymru
Ffôn: 01286 679291

Fel cynghorydd newydd, gwahoddir chi i gymryd rhan mewn rhaglen anwytho a fydd yn rhoi cyflwyniad i chi ar sut mae’r Cyngor yn gweithio. Bydd Cyngor Gwynedd yn darparu rhaglen o sesiynau hyfforddiant i chi drwy gydol eich tymor fel Cynghorydd ar amrywiaeth o bynciau perthnasol.

Mae swyddogion proffesiynol y Cyngor ar gael i’ch cefnogi chi mewn unrhyw ffordd o fewn eu gallu gyda chyngor am drefniadau’r Cyngor neu broblemau yn eich ward. 

Mae cefnogaeth ar gael i ateb ymholiadau ynglŷn â chyfarfodydd y Cyngor gan Swyddogion Cefnogi Aelodau'r Adran Cefnogaeth Gorfforaethol.

Darperir cardiau adnabod i bob Cynghorydd er caniatáu mynediad i adeiladau ac ystafelloedd y Cyngor.

Darpariaeth gyfrifiadurol

Mae holl waith y Cyngor yn cael ei wneud yn electronig ble mae’n bosib, ac o ganlyniad mae technoleg gwybodaeth yn rhan hanfodol o swydd Cynghorydd.  

I-pads yw’r ddarpariaeth gyfredol ar gyfer cynghorwyr gyda’r holl feddalwedd sydd ei angen ar gyfer gwaith y Cyngor. Mae’r ddarpariaeth i-pads yn cael ei adolygu ar hyn o bryd ar gyfer y tymor nesaf.  Byddwch yn derbyn cyfrif a chyfeiriad e-bost ar gyfer gwaith y Cyngor.  Cynigir hyfforddiant ar holl agweddau technoleg gwybodaeth a sesiynau hyfforddiant 1-1 i unrhyw aelod sy’n dymuno, yn ychwanegol i’r ddesg gymorth sy’n ymdrin â phroblemau technegol.

Cyfarfodydd

Mae Cyngor Gwynedd yn gweithio drwy gyfrwng y Gymraeg a bydd gwasanaeth cyfieithu ar gael ar gyfer pob cyfarfod.

Fel arfer cynhelir cyfarfodydd y Cyngor yn ystod oriau gwaith swyddfa.  Cynhelir cyfarfodydd y Cyngor Llawn (75  aelod) yn Siambr Dafydd Orwig Caernarfon.  Cynhelir cyfarfodydd swyddogol eraill y Cyngor yng Nghaernarfon, Dolgellau a Phwllheli gyda rhai cyfarfodydd yn cael eu cynnal gyda’r nos.  Cynhelir nifer o gyfarfodydd answyddogol drwy fideo gynadleddau rhwng Caernarfon, Dolgellau a Phwllheli i arbed amser teithio.

Caiff cyfarfodydd y Cyngor Llawn, y Pwyllgor Cynllunio (pan cynhelir y cyfarfod yng Nghaernarfon) ac unrhyw bwyllgor arall sy'n debygol o fod o ddiddordeb i’r cyhoedd eu gwe-ddarlledu.  Ystyr gwe-ddarlledu yw darlledu fideo a sain ar y rhyngrwyd. Bydd camerâu yn siambrau'r Cyngor yn cofnodi'r drafodaeth fyw a bydd modd i'r sawl sydd am wylio wneud hynny drwy fynd i wefan y Cyngor.

Cofnodir presenoldeb Cynghorwyr ym mhob cyfarfod ac yn eu gosod ar safle we’r Cyngor.  Mae’r safle we yn cynnwys enw, llun â manylion cyswllt pob Cynghorydd.

Darpariaeth ar gyfer Cynghorwyr anabl

Mae adeiladau’r Cyngor yn addas ar gyfer pobl anabl gyda lle parcio ar gyfer pobl anabl yn agos i’r adeiladau.  Mae lifft ym mhrif adeiladau’r Cyngor i gael mynediad i ystafelloedd cyfarfodydd ac mae darpariaeth arbennig ar gael pe bae angen gwagio adeilad mewn argyfwng.

Cyfleusterau eraill

Mae swyddfeydd penodol ar gyfer aelodau’r Cabinet i’w defnyddio, ac i Arweinydd y Cyngor hefyd.  Darperir ystafelloedd hefyd ar gyfer y prif grwpiau gwleidyddol.

Mae dwy Lolfa yng Nghaernarfon a chyfleusterau te a choffi ar gyfer Cynghorwyr gydag un lolfa yn cynnwys ystafell weithio gyda chyfarpar cyfrifiadurol.